Lagerugklachten ‘Vijf misvattingen’

Twee miljoen Nederlanders lopen op dit moment met rugklachten. Een groot deel daarvan heeft problemen met de lage rug. Fysiovrienden Stijn (fysiotherapeut) en Annicka (oefentherapeut) zetten een paar misvattingen over deze klachten op een rijtje. Theorieën die berusten op oude ideeën, zonder wetenschappelijke onderbouwing. Theorieën die lagerugklachten zelfs in stand kunnen houden.

Als het in je rug schiet, komt dat door zwakke rug- en buikspieren

Je kent het misschien wel; je wil iets van de grond oprapen en klats! Het schiet in je rug. Dit komt meestal door een verstoring van de coördinatie en slechte interactie tussen de verschillende spieren die de rug stabiliseren. Dus niet door zwakke buik- of rugspieren. Je grote rugspieren en buikspieren trainen zal dit dus niet voorkomen. De focus zal veel meer moeten liggen op het verbeteren van de coördinatie en stabiliteit van de rug- en buikspieren. Lees meer over wat je kunt doen wanneer het in je rug is geschoten. 

Je moet altijd in beweging blijven

De tijden dat mensen met rugklachten zes weken op een harde plank moesten liggen zijn voorbij. We weten dat bewegen bij rugklachten in principe goed is. Toch kan dit advies er ook voor zorgen dat mensen doorslaan. In onze maatschappij zijn we geneigd om, maar door te gaan en niet goed naar het lichaam te luisteren. Rugklachten komen vaak voort uit overactieve spieren. Spieren die amper meer kunnen ontspannen. Rust nemen en met behulp van oefeningen bewust ontspannen, is net zo essentieel als ‘in beweging blijven’.

Je moet actief staan en zitten

Er wordt vaak gesteld dat het goed is om actief te staan en zitten, waarbij je je buikspieren continu aanspant. Toch is dit niet altijd een handige gedachte die misschien wel voor een vertraging van je herstel kan zorgen. Het probleem is dat je hiermee het buikdruksysteem activeert. Dit systeem gebruiken we wanneer we zwaar moeten tillen. Je houdt dan je adem in en spant je rug- en buikspieren maximaal aan.

Dit systeem is niet bedoeld voor dagelijkse bezigheden. Het continu activeren ervan zorgt ervoor dat je spieren overbelast raken. Af en toe onderuit zakken is dus zelfs wel goed, omdat je spieren hierdoor ook weer tot rust komen. Lees meer over houding en rugpijn.

Je moet met een rechte rug tillen

Een andere veel voorkomende gedachte is dat je altijd moet tillen met een rechte rug. Als je met een rechte rug tilt, moet je alle kracht uit je rugspieren halen. Dat is niet hoe de natuur het bedoeld heeft. Buig je je rug, dan maak je gebruik van de fascia-thorcacolumbalis. Deze grote peesplaat is de sterkste structuur van het menselijk lichaam.

Door je rug te buigen, activeer je deze hefboom en kunnen je rugspieren juist ontspannen. Als je bukken vermijdt en alles met een rechte rug doet, word je rug juist stijf. Wanneer je acute rugklachten hebt kan het verstandig zijn je rug even rust te geven. Tillen met een rechte rug kan dan helpen.

Als je rug versleten is, kom je niet meer van je klachten af

Slijtage is een normaal verouderingsproces van het lichaam en komt uiteindelijk bij de meeste mensen voor. Het idee is vaak dat klachten niet meer kunnen herstellen als er eenmaal slijtage optreedt. Uit onderzoek blijkt echter dat er weinig relatie is tussen het hebben van slijtage en het hebben van klachten. Zo zijn er mensen met slijtage zonder klachten en zijn er ook veel mensen met klachten zonder slijtage.

Is slijtage bij je geconstateerd, dan is er dus nog hoop. De oorzaak van rugpijn zit namelijk vaak in het feit dat je te veel doet, te weinig doet of omdat stress of emotionele dingen invloed op je klachten hebben. Het is dan ook zeker niet altijd nodig om een foto of scan te maken om de oorzaak van rugpijn te achterhalen.

Chronische pijn door compensatie en verkeerde gedachtes

Wat we vaak in de praktijk zien, is dat chronische lagerugklachten ontstaan doordat je een acuut probleem gaat compenseren. Je gaat anders bewegen om het pijnlijke weefsel te ontzien. Of je vermijdt een beweging (zoals bukken), omdat je denkt dat je rug versleten is en dat de beweging de slijtage zal verergeren. Dit kan – net als het nemen van onvoldoende rust – zorgen voor een overbelasting van de omliggende spieren.

Deze compensatie zorgt voor een veranderd en nieuw bewegingspatroon. Dit bewegingspatroon brengt de buik- en rugspieren in de war en zorgt ervoor dat deze juist te veel gaan aanspannen. Hierdoor worden pezen en banden steeds gevoeliger. Dat kan weer pijn veroorzaken. Deze pijn zorgt vervolgens weer voor het ontzien van houdingen en bewegingen. En zo blijf je aan de gang. Ook kan het zijn dat je verkeerde ideeën en gedachtes hebt die het herstel van rugpijn kunnen vertragen.

Doorbreken van de cirkel

Om het aangeleerde compensatiepatroon te doorbreken is het nodig om de spieren eerst ontspannen te krijgen. Het helpt om je bewust te worden van waar de spanning zit en te weten hoe je deze spieren weer kunt ontspannen. En vervolgens natuurlijk te zorgen dat je ze ontspannen houdt in je dagelijkse leven.

Kun je deze vragen beantwoorden?

Heb je spieren aangespannen als je zit of ligt? Welke zijn dat? Wat zijn triggers die ervoor kunnen zorgen dat je weer terug in het compensatiepatroon kan vallen? Hoe gedraag je je tijdens een periode van drukte of stress? Wat doe je als je klachten hebt? Hoe zorg je goed voor jezelf? Ervaar je voldoende rust en ontspanning in je dagelijkse leven? Wissel je houdingen en bewegingen voldoende af?

Wanneer de spanning uiteindelijk afneemt en de pijnklachten minder worden, is het goed om te kijken hoe de rug- en buikspieren hun normale beweegpatroon terug kunnen krijgen. Het fijne is dat je niets nieuws hoeft aan te leren. Je hebt immers ook ooit bewogen zonder klachten en je lichaam herkent dit bewegingspatroon. Je hebt alleen een duwtje in de rug nodig om dit patroon weer te vinden.

We’ve got your back

Helaas is er niet één oplossing voor lagerugklachten. Er zijn veel verschillende soorten compensatiepatronen en factoren die van invloed kunnen zijn. Zo is voor de één rust nemen goed, voor de ander is het misschien goed om meer te gaan sporten. Voor iedereen geldt wel: hou de signalen van je lichaam goed in de gaten en leer waar je grenzen liggen.

Heb je lagerugklachten en wil je even overleggen of het nu juist slim is om rust te houden, of juist meer te bewegen? Of herken je je in het verhaal over compensatiepatronen en wil je graag weten hoe je dit kunt doorbreken? Bel gerust, of stuur een mail of appje. We’ve got your back.

Stijn heeft een online platform opgericht waar hij al je vragen rondom rugpijn beantwoorden. Het vinden van antwoorden om deze vragen kan namelijk enorm helpen om je rugprobleem op te lossen.

Misschien herken jij je in de volgende vragen:

• Hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn familie en vrienden mijn rugpijn beter begrijpen?
• Ik ben gevraagd deel te nemen aan een wetenschappelijk onderzoek: moet ik dit doen?
• Ik ervaar problemen met langdurig zitten in de auto vanwege mijn rugpijn: wat kan ik doen?
• Ik heb acute rugpijn, moet ik rusten of juist in beweging blijven?
• Ik heb rugpijn: welke symptomen zijn alarmsignalen?
• Ik heb te horen gekregen dat mijn pijn tussen mijn oren zit: wat betekent dit?
• Ik kan geen seks hebben vanwege mijn rugpijn: wat kan ik doen?
• Ik maak mij zorgen over mijn rugpijn, kan dit mijn pijn erger maken?
• Ik zoek hulp voor mijn rugpijn: waar moet moet ik op letten?
• Kan ik rugpijn hebben zonder dat er schade aanwezig is?
• Welke onderzoeken kunnen mij helpen te achterhalen wat er mis is met mijn rug?
• Welke structuren in mijn rug kunnen voor pijn zorgen?

Leestip

Het boek Rugpijn en andere onbegrepen klachten van fysiotherapeut Jan-Paul van Wingerden. Een mooi naslagwerk als je meer wilt lezen over hoe de rug werkt, wat er mis kan gaan en hoe chronische rugpijn ontstaat.

Deze blogpost is geschreven door Stijn Willems

Stijn is mede-eigenaar van de Fysiovrienden. Hij schrijft graag over zijn vak en gaat het liefst op de inhoud in. Zijn blogs zijn soms een tikkeltje tegendraads en geven stof tot nadenken.