Rughernia: de oorzaak van jouw beenpijn?

Wanneer je rugklachten met uitstralende beenpijn ervaart, wordt al snel gedacht dat de klachten door een rughernia komen. Toch hoeft een hernia niet de oorzaak van je klachten te zijn. Wel is het handig om een klacht die het gevolg zijn van een hernia te herkennen. Wij leggen graag uit hoe:

Wat is een hernia van de lage rug?

De term hernia staat voor ‘een uitstulping van een orgaan of weefsel uit de lichaamsholte waar het normaliter in ligt’. De meest bekende hernia is de hernia van de lage rug ofwel ‘de lumbale Hernia Nucleus Pulposus’ (HNP).

De Nucleus Pulposus staat voor de binnenste kern van de tussenwervelschijf, welke kan uitstulpen na schade van de buitenste ring (Annulus Fibrosis). Er kan druk op de zenuw ontstaan en het lichaam wil deze uitstulping opruimen. Het gevolg is een ontstekingsreactie. Omdat vlak in de buurt de wortel van de lange beenzenuw (n. Ischiadicus) loopt, kan deze ontstoken raken. Dit geeft een typerende schietende uitstralende beenpijn, in de volksmond ook wel eens ‘ischialgie’ of ‘ischias’ genoemd. Professionals noemen dit radiculaire pijn.

Hoe vaak komt een rughernia voor?

Het aantal mensen dat zich bij de huisarts meldt met uitstralende beenpijn vanuit de rug is 12 per 1.000 patiënten per jaar. Het aantal mensen dat op een bepaald moment met dit soort klachten rondloopt, is 36 per 1000 patiënten per jaar. Uitstralende beenpijn komt het meest voor in de leeftijdscategorie van 75 tot 84 jaar. De mate waarin de uitstralende beenpijn ook echt wordt veroorzaakt door een hernia is het bij hoogst bij mensen tussen de 30 en 64 jaar.

Negentig procent van de hernia’s komt voor op het niveau van de L4-L5 en L5-S1 (elk circa 45%). De overige, hoger geleden niveaus, komen een stuk minder vaak voor. Vijf procent van de mannen en 4% van de vrouwen maakt in zijn of haar leven een periode mee van uitstralende beenpijn mee.

Welke tekenen en symptomen passen bij een rughernia?

Uitstralende beenpijn kan meerdere oorzaken hebben. Toch is de pijn die wordt veroorzaakt door een ontsteking van de zenuwwortel typerend.

De klachten die passen bij een rughernia zijn:

• De beenpijn is dominanter de rugpijn
• De beenpijn is scherp schietend van aard (zenuwpijn, denk aan tandpijn)
• De pijn straalt vaak voorbij de knie tot aan de voet
• Er kunnen uitvalsverschijnselen aanwezig zijn zoals gevoelsstoornissen, krachtverlies en een verminderde reflex
• De beenpijn kan erger worden bij drukverhogende momenten zoals ‘hoesten’, ‘niezen’ en/of ‘persen’
• Voorover buigen, of lang zitten kan druk of rek op de zenuw geven met pijn tot gevolg
• Uitstralende beenpijn kan soms spontaan of in rust optreden

Wat is de oorzaak van een hernia?

We weten niet waarom een hernia bij sommige mensen wel en andere niet ontstaat. Onderzoek laat zien dat de volgende factoren mogelijk het risico op een rughernia vergroten:

• Een grote lichaamslengte
• Zwaar lichamelijk werk (vooral gecombineerd met frequent vooroverbuigen en draaien van de wervelkolom)
• Mentale stress
• Langdurig roken
• Frequent langdurig autorijden (> 2 uur/dag, meer dagen per week)

Hoe weet ik of ik een hernia van de lage rug heb?

Een hernia kan nooit bevestigd worden zonder een MRI. De bovenstaande tekenen en symptomen in combinatie met lichamelijk onderzoek vertellen wel of jouw uitstralende beenpijn komt door een ontsteking van de zenuwwortel. Dit betekent niet automatisch dat je klachten ook door een hernia komen.

Afbeelding: de uitvoering van de Straigth Leg Raise test. Een test om de uitstralende beenpijn op te sporen.

Moet er een MRI worden gemaakt bij het vermoeden van een rughernia?

Een ontstoken zenuwwortel zorgt voor de typerende uitstralende beenpijn. Gelukkig herstellen de meeste klachten vaak spontaan binnen 8 tot 12 weken en daarom is niet nodig om een MRI te maken. Wil je weten wat je kunt verwachten van de hersteltijd van een hernia?

Wat verder belangrijk is om te weten is dat zelfs wanneer er een hernia op een MRI is te zien, dit niet altijd betekent dat je klachten hier ook vandaan komen.

Wel kan het zinvol een MRI te maken wanneer:

• Klachten niet herstellen na de normale hersteltermijn. Lees wat je kunt doen wanneer de pijn door een hernia erger wordt. 
• Er een indicatie is voor een operatie
• Ernstige motorische (kracht) en/of sensorische (gevoel) uitvalsverschijnselen aanwezig zijn
• Gevoelloosheid aanwezig is in de schaamstreek en/of het niet goed kunnen ophouden van urine of defecatie
• Er een vermoeden is op een ernstige aandoening

Wil je meer weten over MRI’s bij het vermoeden van een hernia? Kijk dan waarom er niet altijd een foto of scan hoeft te worden gemaakt.

Betekent rug- en beenpijn altijd een hernia van de lage rug?

Wij snappen dat je graag de oorzaak van jouw beenpijn wilt achterhalen en je wilt weten of de pijn wordt veroorzaakt door een rughernia. Wees voorzichtig met het trekken van conclusie. Niet alle uitstralende beenpijn wordt veroorzaakt door een hernia en er zijn meer oorzaken te achterhalen voor jouw beenpijn.

Stijn is gespecialiseerd in herniaklachten van de lage rug en doet hier zelfs zijn promotieonderzoek naar. Hij heeft een speciale website ontwikkeld waar je kunt leren hoe je zelf herniaklachten kunt oplossen. Als je meer wilt weten, kun je een kijkje nemen op www.letsgofysio.nl.

Als je liever persoonlijk in de praktijk gezien wilt worden, kun je een afspraak maken. Neem hiervoor contact op via de gegevens die op de website staan vermeld.

maak een afspraak

Deze blogpost is geschreven door Stijn Willems

Stijn is mede-eigenaar van de Fysiovrienden. Hij schrijft graag over zijn vak en gaat het liefst op de inhoud in. Zijn blogs zijn soms een tikkeltje tegendraads en geven stof tot nadenken.